De voormalige kapelanij of onderpastorij in de Sint-Rijkersstraat in Alveringem krijgt een nieuwe, hedendaagse museale invulling. Het huis waar de bekende priester-dichter Cyriel Verschaeve jarenlang heeft gewoond, wordt ingericht als belevingscentrum, waar het unieke verhaal van Alveringem in de Groote Oorlog wordt verteld. Dat verhaal stopt niet aan de muren van het centrum. De bezoekers worden uitgenodigd om de oorlog ook te beleven in het landschap en op belangrijke sites in Alveringem en de hele Westhoek.

De kapelanij is omstreeks 1880 gebouwd in opdracht van barones Maria Surmont de Volsberghe. Het sobere bakstenen huis van twee bouwlagen onder pannen zadeldak is een representatief voorbeeld van een kapelanij, zoals deze in het laatste kwart van de 19de eeuw werd gebouwd.

Het huis is van 1911 tot 1939 bewoond door priester, dichter en denker Cyriel Verschaeve (1874-1949). Al heeft hij een omvangrijk literair oeuvre van romantische poëzie en proza geschreven, toch zal de naam Cyriel Verschaeve voor altijd verbonden blijven met de grote maar controversiële rol die hij heeft gespeeld in de geschiedenis van de Vlaamse Beweging. De kapelanij is in 2005 als monument beschermd wegens de historische en sociaal-culturele waarde.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog is de kapelanij een toevluchtsoord voor dorpsgenoten, Vlaamse intellectuelen, soldaten, officieren, aalmoezeniers en notabelen van het onbezette België. Hier wordt over oorlog en vrede gediscussieerd maar ook over belangrijke staatszaken, over kunst en de strijd tegen het zedelijk verval, over de Frontbeweging en het activisme, over oorlogsmoeheid en desertie,…

Bij de museale invulling staat de historische correctheid centraal. Er gelden geen taboes. Het foute parcours dat Cyriel Verschaeve na de Eerste Wereldoorlog heeft bewandeld, zal niet verdonkermaand worden. Het verhaal van de extreme radicalisering van Verschaeve en zijn collaboratie met nazi-Duitsland illustreert op welke manier een radicaal nationalisme kan ontsporen. [Leo Bonte]

Meer informatie:
* Website Alveringem in de Groote Oorlog ;
* Pagina’s over de kapelanij en het voormalige museum in de Inventaris Onroerend Erfgoed.